Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam dự và chủ trì Diễn đàn tại điểm cầu Bộ NN-PTNT. Diễn đàn còn có sự tham dự của đại diện các đơn vị trực thuộc Bộ NN-PTNT, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh, các Sở NN-PTNT, Sở Công thương, Sở Ngoại vụ, Hội Nông dân các tỉnh, thành phố trong cả nước, các hiệp hội, doanh nghiệp tham gia xuất khẩu nông sản sang thị trường Trung Quốc. Đặc biệt, Diễn đàn còn có sự tham dự của đại diện Tổng Lãnh sự quán nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa tại TP. HCM và đại diện một số đơn vị chức năng của TP. Đông Hưng tại điểm cầu Trung Quốc.
Phát biểu mở đầu Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam cho rằng việc cửa khẩu Móng Cái - Đông Hưng mở cửa thời gian qua là tin vui cho doanh nghiệp và các cơ quan 2 nước Việt Nam - Trung Quốc. Do đó, Bộ NN-PTNT và Đại sứ quán Trung Quốc đã tổ chức Diễn đàn “Thúc đẩy thương mại nông sản, thủy sản và sản phẩm thủy sản giữa Việt Nam - Trung Quốc (Quảng Tây)” nhằm thông tin kịp thời tình hình mở cửa, thúc đẩy xuất khẩu giao thương giữa 2 nước. Đây là tin vui cho các doanh nghiệp và cơ quan hữu quan của hai nước và là sự kiện thứ ba trong chuỗi sự kiện trực tuyến trước đó đã được tổ chức tại Lào Cai và Lạng Sơn.
“Gần đây, các doanh nghiệp 2 nước đã tập trung ở cửa khẩu Móng Cái - Đông Hưng để tìm bạn hàng, ký kết hợp đồng vì đây là cửa khẩu quan trọng trong xuất khẩu nông sản, đặc biệt là mặt hàng thủy sản của cả Việt Nam và Trung Quốc. Chính vì vậy, hai nước phối hợp để tạo điều kiện thúc đẩy thông thương hàng hóa sau khi dịch covid đã lắng xuống và sau khi cửa khẩu hoạt động trở lại bình thường là điều kiện rất cần thiết”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam chia sẻ.
Từ đó, lãnh đạo Bộ NN-PTNT bày tỏ mong muốn Diễn đàn sẽ giải quyết được thắc mắc của các đơn vị, doanh nghiệp, đồng thời là động lực thúc đẩy giao thương nông sản Việt Nam - Trung Quốc trong thời gian tới.
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam phát biểu khai mạc diễn đàn
Tại diễn đàn, ông Bùi Văn Khắng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, diễn đàn này có ý nghĩa rất thiết thực, đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy hoạt động giao thương giữa Việt Nam – Trung Quốc nói chung và thúc đẩy tiêu thụ nông sản, thực phẩm nói riêng sau thời gian diễn ra đại dịch Covid-19. Đồng thời, cụ thể hóa “Tuyên bố chung Việt Nam - Trung Quốc về tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc”.
Trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng của mình trong việc thúc đẩy, kết nối giao thương xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và các nước thứ 3 với thị trường Trung Quốc, trong đó có một lượng lớn hàng hóa nông, lâm, thủy sản.
Cụ thể, năm 2022, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu tỉnh Quảng Ninh đạt trên 5,6 tỷ USD, trong đó các mặt hàng nông, lâm, thủy sản xuất khẩu đạt gần 1,1 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 20% trong kim ngạch xuất khẩu. 2 tháng đầu năm 2023 xuất khẩu đạt 663 triệu USD, giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022; Kim ngạch nhập khẩu qua địa bàn tỉnh năm 2022 đạt trên 10,4 tỷ USD.
Ngoài việc tỉnh Quảng Ninh cùng Bộ NN-PTNT tổ chức Diễn đàn hôm nay, thời gian tới, tỉnh sẽ có trách nhiệm lớn đối với các địa phương, các doanh nghiệp trong việc thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh.
Ông Bùi Văn Khắng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh phát biểu tại điểm cầu UBND tỉnh Quảng Ninh
Bà Trần Thị Bích Ngọc, Trưởng ban Quản lý cửa khẩu Quốc tế Móng Cái cho biết, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu quan trọng đối với một số mặt hàng nông, thủy sản của Việt Nam, là thị trường xuất khẩu lớn nhất đối với nhóm hàng rau quả, sắn và các sản phẩm từ sắn, cao su; thị trường xuất khẩu lớn thứ ba đối với nhóm hàng thủy sản, chỉ sau Mỹ, Nhật Bản.
Một số nhóm mặt hàng như thủy sản, trái cây, cà phê của Việt Nam đều năm trong số 10 quốc gia xuất khẩu lớn nhất vào Trung Quốc; nhiều mặt hàng như cá tra, cá basa, cá mực, quả thanh long, quả vải, hạt điều chiếm thị phần gần như tuyệt đối về khối lượng cũng như kim ngạch nhập khẩu.
Đối với Thành phố Móng Cái hiện nay, hoạt động thông quan hàng nông sản, thủy sản và các sản phẩm nông thủy sản được triển khai tại tất cả các cửa khẩu, lối mở trên địa bàn và có triển vọng ngày càng gia tăng cả về chủng loại, sản phẩm hàng hóa cùng như số lượng doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu.
Thời gian qua, lượng hàng nông sản, thủy sản và các sản phẩm nông thủy sản Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc qua lối thông quan này đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 60%/năm. Riêng năm 2021 lượng hàng nông sản, thủy sản xuất khẩu đạt xấp xỉ 1 triệu tấn, tăng 157% so cùng kỳ năm 2020; 02 tháng đầu năm 2023 đạt 116.275 tấn tăng 122% so cùng kỳ 2022.
Theo bà Ngọc, để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, các doanh nghiệp cần chuyển đổi mạnh mẽ hơn nữa trong cách nghĩ, cách quản lý, quy hoạch sản xuất kinh doanh theo hướng "chủ động nắm bắt cơ hội, tích cực tham gia hội nhập"; Tập trung khai thác, tận dụng tối đa công nghệ số, công nghệ thông tin, tận dụng tối đa tính ưu việt của các sàn giao dịch thương mại điện tử để tăng cường quảng bá sản phẩm; không ngừng nâng cao chất lượng hàng hóa từ khâu nuôi trồng, đánh bắt, chế biến, đóng gói, vận chuyển xuất khẩu; Đẩy nhanh thay đổi phương thức sản xuất theo hướng an toàn, có các tiêu chuẩn cụ thể, quản lý quy trình canh tác, đáp ứng yêu cầu quy định của nước bạn.
Mặt khác, cần chủ động, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất với doanh nghiệp xuất khẩu trên nguyên tắc cùng nắm bắt, cùng khai thác thị trường theo câu châm ngôn “Muốn đi Nhanh thì đi 1 mình; Muốn đi Xa hãy đi cùng nhau”.
Chia sẻ về thương mại thủy sản Việt Nam - Trung Quốc trong bối cảnh mới, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết giai đoạn 2018 - 2022, thương mại thủy sản Việt Nam - Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh nhất trong các thị trường chính. Từ vị trí số 3, Trung Quốc đã vươn lên thành thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam sau Hoa Kỳ.
“7 sản phẩm thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều nhất gồm tôm, cua, cá hồi, mực, cá minh thái, cá tuyết, cá tra. Trong đó, tôm là sản phẩm được Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất với tỉ lệ 24% khối lượng, 41% giá trị. Sản phẩm thủy sản đông lạnh chiếm 93% khối lượng và 89% giá trị nhập khẩu”, ông Nguyễn Hoài Nam cho hay.
Thông tin thêm về thương mại thủy sản Việt Nam - Quảng Tây, đại diện VASEP cho biết, Quảng Tây là địa phương lớn thứ 3 ở Trung Quốc về nhập khẩu thủy sản Việt Nam, sau Quảng Đông và Trạm Giang. Cụ thể, Quảng Tây chiếm 6% khối lượng và 11% giá trị nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam vào Trung Quốc. Năm 2022, nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam vào Quảng Tây đạt 28.400 tấn, trị giá gần 190 triệu USD. Việt Nam là nguồn cung thủy sản số 1 cho Quảng Tây khi chiếm 69% khối lượng và 75% giá trị của tỉnh bạn.
Từ những tiềm năng, thuận lợi đó, ông Nguyễn Hoàng Nam đã đưa ra đề xuất phía Việt Nam cần tăng cường xúc tiến thương mại, giao thương giữa các doanh nghiệp với các địa phương Trung Quốc. Cụ thể là thúc đẩy tiến độ duyệt hồ sơ cho các doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc. Đặc biệt, các cơ quan cần cập nhật, cung cấp thông tin về nhu cầu, quy định của thị trường và các địa phương của Trung Quốc cho doanh nghiệp Việt Nam.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP)
Phó Cục trưởng Cục quản lý thương mại và cửa khẩu Đông Hưng, ông Hoàng Vệ, cho biết: Sắp tới, thành phố Đông Hưng sẽ thực hiện chính sách “Vành đai – Con đường”, trở thành điểm xuất phát từ vùng biển phía tây của Trung Quốc. Chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy nhập khẩu nông sản, tối ưu các công tác ở cửa khẩu, xây dựng môi trường kinh doanh tốt giữa thành phố Đông Hưng và thành phố Móng Cái. Chúng tôi sẽ phối hợp phía Việt Nam xây dựng “Cửa khẩu trí tuệ” và “Hai thành phố trí tuệ”.
“Năm 2023, chúng tôi sẽ xây dựng các cơ sở kiểm dịch động vật, thực vật, động vật thủy sinh, thủy hải sản tại cửa khẩu. Chúng tôi cũng sẽ phối hợp với TP. Móng Cái xây dựng Phòng Kiểm nghiệm tại Km3+4. Các tiêu chuẩn này sẽ do chi nhánh Quảng Tây của Tập đoàn Kiểm nghiệm Trung Quốc (CCICGX) xây dựng”, ông Hoàng Vệ cho biết.
Tại diễn đàn, đại diện phía các doanh nghiệp hai nước cũng nêu những khó khăn, vướng mắc mà các doanh nghiệp đang găp phải, mong được các cơ quan hữu quan của hai nước tạo điều kiện, tháo gỡ để thúc đẩy giao thương nông sản giữa hai nước.
Kết luận Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam nhận định, tuy chưa thể giải quyết hết được những thắc mắc của các đơn vị và doanh nghiệp nhưng Diễn đàn ngày hôm nay đã cung cấp nhiều thông tin về kỹ thuật, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, phát triển thị trường tới các doanh nghiệp 2 nước.
“Đó cũng là cơ hội để cơ quan 2 bên thấy được tầm quan trọng của việc thúc đẩy nhanh các thủ tục, tạo điều kiện giao thương, mua bán cho các doanh nghiệp tại cửa khẩu Móng Cái”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định.
Theo đó, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan liên quan của Trung Quốc phối hợp tạo điều kiện để doanh nghiệp 2 nước giao thương. Cùng với đó, tỉnh Quảng Ninh cần chỉ đạo TP. Móng Cái phối hợp với các đơn vị bên phía Quảng Tây (Trung Quốc) để tổ chức 1 Diễn đàn xúc tiến thương mại ở TP. Đông Hưng trong thời gian sớm nhất, từ đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp 2 nước có thể thương thảo trực tiếp với nhau, xây dựng các chuỗi cung ứng, xuất khẩu nông sản 2 nước.
Thứ trưởng cũng đề nghị các hiệp hội ngành hàng có nhu cầu xuất khẩu nông sản qua cửa khẩu Móng Cái cần tập hợp lại các vướng mắc và gửi về Cục Chất lượng, Chế biến và Thị trường nông sản để Bộ NN-PTNT làm việc với các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Tây trong thời gian tới. Các cơ quan chức năng 2 nước cũng cần phối hợp, tạo điều kiện, đẩy nhanh tiến độ tháo gỡ, giải quyết những vướng mắc về thủ tục hồ sơ cho các doanh nghiệp.
Trước những nhu cầu giao thương các sản phẩm nông sản của các doanh nghiệp, Thứ trưởng Trần Thanh Nam yêu cầu Báo Nông nghiệp Việt Nam cần sớm nghiên cứu đề xuất thành lập câu lạc bộ doanh nghiệp nông sản Việt Nam - Trung Quốc, là thành viên của Diễn đàn kết nối nông sản 970 của Bộ NN-PTNT nhằm kết nối, thông tin về thị trường nông sản.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam mong hai nước sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong thời gian tới để giải quyết tốt các yêu cầu của doanh nghiệp hai nước, thúc đẩy kim ngạch xuất nhập khẩu nông sản tăng trở lại và vượt so với các năm trước.
